Leukemia là một nhóm các dạng ung thư liên quan đến máu hay được gọi là ung thư máu, bệnh bạch cầu hay ung thư bạch cầu, đây là dạng ung thư ác tính bắt nguồn từ tủy xương – dẫn đến sự gia tăng sản xuất số lượng lớn các tế bào máu bất thường. Nhiều người nghĩ leukemia là bệnh chỉ xuất hiện ở trẻ em nhưng thực tế leukemia cũng xuất hiện ở cả người lớn và tỷ lệ mắc ở nam giới cao hơn so với nữ giới.

Đang xem: Ung thư máu leukemia

Các loại tế bào máu

Máu có ba loại tế bào là tế bào bạch cầu giúp chống lại các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng…, tế bào hồng cầu giúp vận chuyển oxygen đến các tế bào khác trong cơ thể, tiểu cầu giúp cầm máu khi mạch máu bị tổn thương. Mỗi ngày có hàng triệu tế bào máu bị chết và tương ứng với số tế bào chết đi sẽ có hàng triệu tế bào máu mới được tạo ra trong tủy xương (xương sườn, xương chậu…).

Có hai dòng tế bào bạch cầu chính trong cơ thể là các tế bào bạch cầu dòng lympho và các tế bào bạch cầu dòng tủy. Leukemia có thể xảy ra ở dòng lympho hoặc dòng tủy.

Khi mắc leukemia, các tế bào bạch cầu được sản xuất ra với số lượng rất lớn nhưng không có chức năng chống lại các tác nhân gây bệnh như các tế bào bạch cầu bình thường, vì thế, tuy nhiều bạch cầu nhưng bệnh nhân rất dễ bị nhiễm trùng. Đồng thời do tủy xương sản xuất ra quá nhiều tế bào bạch cầu, nên dẫn đến việc giảm sản xuất dòng tế bào hồng cầu và tiểu cầu, từ đó dẫn đến việc bệnh nhân hay bị thiếu máu và dễ xuất huyết (bầm tím, chảy máu khó cầm…)

Các loại leukemia

Leukemia thường được phân chia dựa vào hai cách:

Dựa vào tốc độ tiến triển và mức ác tính của leukemia người ta phân leukemia thành hai dạng là cấp tính và mạn tính.Leukemia cấp có đặc điểm là sự tăng nhanh chóng số lượng tế bào máu chưa trưởng thành và suy giảm số lượng tế bào máu trưởng thành, vì vậy không đủ các tế bào máu bình thường để đảm bảo chức năng của các tế bào máu. Leukemia cấp cần được phát hiện và điều trị nhanh chóng để tránh các tế bào ác tính theo dòng máu di căn đến các cơ quan khác. Leukemia cấp là dạng leukemia thường gặp ở trẻ em.Leukemia mạn có đặc điểm là sự gia tăng số lượng tế bào máu chưa trưởng thành nhưng giai đoạn đầu của bệnh số lượng tế bào máu trưởng thành vẫn đủ để đảm bảo chức năng. Quá trình gia tăng sản xuất và tích lũy các tế bào máu không có chức năng xảy ra chậm có thể kéo dài nhiều tháng đến nhiều năm. Nên bệnh nhân leukemia mạn có nhiều thời gian hơn để lựa chọn cách điều trị phù hợp nhất. Leukemia mạn thường gặp ở những người lớn tuổi hơn trẻ em. Dựa vào dòng tế bào, người ta chia leukemia thành leukemia dòng tủy hoặc leukemia dòng lympho.Leukemia dòng lympho xảy ra ở dòng tế bào tạo máu trong tủy xương biệt hóa thành các tế bào lympho, gồm có lympho T có chức năng trong miễn dịch trung gian tế bào và lympho B có chức năng sản xuất kháng thể.Leukemia dòng tủy xảy ra ở dòng tế bào tạo máu trong tủy xương biệt hóa thành các tế bào hồng cầu, tiểu cầu và các loại tế bào bạch cầu khác như neutrophil, basephil, monocyte.

Dựa vào hai cách phân loại trên ta có bốn loại bệnh leukemia chính theo bảng sau:

Bốn loại leukemia chính

Loại tế bào

Cấp

Mạn

Dòng tủy

Leukemia dòng tủy cấp

Leukemia dòng tủy mạn

Dòng lympho

Leukemia dòng lympho cấp

Leukemia dòng lympho mạn

Ngoài ra còn 1 số loại Leukemia khác.

Nguyên nhân và cách phòng ngừa

Nguyên nhân gây nên leukemia phần lớn không biết được, các loại leukemia khác nhau có thể do các nguyên nhân khác nhau. Leukemia cũng giống như các dạng ung thư khác, là kết quả của các đột biến trên DNA. Một số đột biến có thể gây leukemia bằng cách hoạt hóa các gene sinh ung thư hoặc bất hoạt các gene ức chế khối u, dẫn đến làm rối loạn quá trình điều hòa phân chia, biệt hóa và chết của tế bào. Các đột biến này có thể xuất hiện đồng thời hoặc được tích lũy theo thời gian do cơ thể bạn tiếp xúc thường xuyên với các yếu tố nguy cơ gây ung thư.

Xem thêm: Training Fecredit : Fe Ats: Đăng Nhập Vào Trang, Fe Training

Bất cứ thứ gì làm tăng nguy cơ bạn bị bệnh được gọi là yếu tố nguy cơ. Có các yếu tố nguy cơ không có nghĩa là bạn sẽ bị ung thư, không có yếu tố nguy cơ không có nghĩa là bạn sẽ không bị ung thư, nhưng nếu biết được và hạn chế tiếp xúc với những yếu tố nguy cơ thì bạn sẽ ít có khả năng bị ung thư hơn so với những người thường xuyên tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ gây ung thư. Dưới đây là một số yếu tố làm tăng nguy cơ bị leukemia:

Nam giớiHút thuốc láTrước đây đã điều trị một loại ung thư nào đó bằng hóa trị, xạ trị.Tiếp xúc với phóng xạ hoặc một số chất hóa họcchứa benzeneNhiễm virus human T-lymphotropic (HTLV-1) gây leukemia tế bào lympho T ở người trưởng thành.Có người thân (cha mẹ, anh chị em) bị leukemia.Có đột biến chuyển đoạn nhiễm sắc thể Philadelphia.

Hiện các nhà khoa học vẫn chưa xác định được nguyên nhân cụ thể gây leukemia, Vì vậy, cách phòng ngừa hiện nay là tránh xa và hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây ung thư, ví dụ không hút thuốc lá, hạn chế tiếp xúc với các hợp chất chứa benzene như xăng dầu, tránh tiếp xúc với các chất phóng xạ, tia phóng xạ, ăn uống khoa học và thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe. Bên cạnh đó cần phải thường xuyên khám sức khỏe định kỳ để có thể phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm nhất.

Triệu chứng phổ biến

Nhiều loại leukemia không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn sớm của bệnh, nhưng đến khi tủy xương không còn sản xuất đủ các tế bào máu, người bệnh sẽ bắt đầu xuất hiện những triệu chứng, phổ biến nhất là:

Dễ bị nhiễm trùng ví dụ như viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi, viêm da…Thiếu máu và các triệu chứng liên quan như mệt mỏi, xanh xao, đau nhức đầu.Dễ bị bầm tím, có các đốm đỏ ở da do xuất huyết dưới da hoặc dễ bị chảy máu ví dụ chảy máu ở nướu, chảy máu mũi, hoặc xuất hiện máu trong phân, đi tiểu ra máu.Sưng hạch bạch huyết, dễ thấy nhất là sưng các hạch bạch huyết ở cổ, nách hay háng.Đau xương, các cơn đau có thể xuất hiện tùy theo mức độ của bệnh và thường xuất hiện ở các khớp xương chân, đầu gối, canh tay, lưng.

Các phương pháp xét nghiệm giúp phát hiện và chẩn đoán leukemia

Tổng phân tích tế bào máu (Đếm tế bào máu): Máu bệnh nhân sẽ được lấy để phân tích các chỉ số quan trọng như:Số lượng tế bào hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.Tỷ lệ các loại bạch cầu.Số lượng hemoglobin (chất vận chuyển oxygen nằm trong hồng cầu).Tỉ lệ phần trăm giữa hồng cầu và huyết tương (phần máu không chứa tế bào).

Xem thêm: Tự Học Php Bắt Đầu Từ Đâu – Học Lập Trình Web Bắt Đầu Từ Đâu

*

Hình 1: Tổng phân tích tế bào máu

Trải máu trên phiến kính (phương pháp trải máu ngoại vi lên lame): Xét nghiệm này giúp xác định các loại tế bào máu bất thường trong máu lấy từ tĩnh mạch của bệnh nhân. Bệnh nhân leukemia sẽ có nhiều tế bào bạch cầu chưa trưởng thành trong máu lấy từ tĩnh mạch.Sinh thiết tủy xương: Tủy xương bao gồm một phần dịch lỏng và một phần mô đặc hơn. Khi sinh thiết tủy xương, bác sĩ sẽ dùng kim để lấy mẫu từ phần mô đặc. Còn khi chọc hút tủy xương, bác sĩ sẽ dùng kim để lấy mẫu từ phần dịch lỏng. Vị trí xương được sinh thiết thường là xương chậu hoặc xương ức. Sinh thiết và chọc hút tủy xương có thể cho biết tủy xương có khỏe mạnh và sản sinh đủ số lượng tế bào máu bình thường hay không. Bác sĩ có thể sử dụng các thủ thuật này để chẩn đoán và theo dõi trong quá trình điều trị leukemia.

function pinIt() { var e = document.createElement('script'); e.setAttribute('type','text/javascript'); e.setAttribute('charset','UTF-8'); e.setAttribute('src','https://assets.pinterest.com/js/pinmarklet.js?r='+Math.random()*99999999); document.body.appendChild(e); }

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *